اظهارنامه مالیاتی
اظهارنامه مالیاتی چیست و چه کاربردی برای سازمان‌ها دارد؟
هر سازمان یا شرکتی باید مالیات خود را بپردازد. مبلغ مالیات هم با توجه به میزان فعالیت‌ها و درآمد کسب‌شده سازمان در یک دوره زمانی مشخص، تعیین می‌شود. اظهارنامه مالیاتی یکی از ابزارهای ضروری برای پرداخت مالیات است. بنابراین هر سازمانی باید با نحوه تدوین اظهارنامه و ارائه آن به سازمان‌های دولتی مربوطه آشنایی داشته باشد. در غیر این صورت نمی‌توان برای پرداخت به‌موقع مالیات اقدام کرد. همان‌طور که می‌دانید پرداخت نکردن مالیات با جریمه‌های سنگینی همراه خواهد بود. به همین دلیل در این مطلب به معرفی اظهارنامه مالیاتی و روش‌های تهیه و تنظیم آن می‌پردازیم.
اظهارنامه مالیاتی چیست؟
هر فرد حقیقی یا حقوقی که ملزم به پرداخت مالیات است، باید اظهارنامه مالیاتی تهیه کند. اظهارنامه مالیاتی یک سند مالی است که توسط این افراد تنظیم می‌شود و سالانه در اختیار اداره مالیات قرار می‌گیرد. این سند شامل تمام فعالیت‌های اقتصادی صورت‌گرفته در یک سال مالی است. لازم به ذکر است که فعالیت‌های درج‌شده در این سند مالی، در محاسبه میزان مالیات تعلق گرفته به واحدهای تجاری مؤثر هستند.
در حال حاضر، فایل خام اظهارنامه‌های مالیاتی در سایت سازمان امور مالیاتی به نشانی tax.gov.ir موجود است. واحدهای تجاری می‌توانند برای تکمیل این سند و ارسال آن به اداره مالیات از طریق این سایت‌ها اقدام کنند. به عبارت بهتر، نیازی به مراجعه به اداره مالیات و انجام مراحل اداری به صورت حضوری نیست. تمام افراد حقیقی و حقوقی باید در 3 ماه ابتدایی هر سال، اظهارنامه سال گذشته خود را تکمیل و به کارشناسان مربوطه تحویل دهند.
اظهارنامه مالیاتی
انواع اظهارنامه
اظهارنامه‌های مالیاتی انواع مختلفی دارند. هر فرد حقیقی یا حقوقی باید بداند که چه نوعی از این اظهارنامه‌ها برای او مناسب‌تر است. به این ترتیب می‌توان از رخ دادن مشکلات مالیاتی احتمالی جلوگیری کرد. به همین علت، در ادامه به معرفی انواع اظهارنامه مالیاتی می‌پردازیم:
اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی (طبق ماده صد و ده قانون مالیات‌های مستقیم)
اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی گروه اول (طبق ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم)
اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی گروه دوم (طبق ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم)
اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی گروه سوم (طبق ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم)
اظهارنامه مالیات بر درآمد املاک ویژه اشخاص حقیقی که درآمد املاک دارند (طبق ماده ۵۷ و ۸۰)
اظهارنامه مالیاتی انحلال شرکت (طبق ماده ۱۱۴ و ۱۱۶ قانون مالیات‌های مستقیم)
شما باید با توجه به فعالیت‌های اقتصادی و شرایط خود، بهترین نوع اظهارنامه را انتخاب کنید.
چه افرادی باید اظهارنامه مالیاتی تهیه کنند؟
هر فردی که در شرکت‌های دولتی یا خصوصی مشغول به کار نیست و فیش حقوقی ندارد اما فعالیت اقتصادی انجام می‌دهد باید اظهارنامه مالیاتی تهیه کند. این افراد شامل: بازرگانانی که کارت بازرگانی دارند، صاحبان واحدهای تولیدی و کارخانه‌ها، صاحبان کارگاه‌ها، فروشگاه‌ها و هر شخصی است که کارفرمای خودش محسوب می‌شود. بهتر است بدانید حتی افرادی که خارج از ایران هستند اما درآمد خود را از داخل ایران کسب می‌کنند باید این فرم مالیاتی را تهیه کنند. همچنین اتباع غیرایرانی که در ایران فعالیت اقتصادی دارند و در این کشور کسب درآمد می‌کنند باید مالیات پرداخت کنند، بنابراین باید برای تهیه اظهارنامه اقدام کنند.
چه افرادی ملزم به ارائه اظهارنامه نیستند؟
سازمان‌ها و نهادهایی که معاف از مالیات هستند، ملزم به تهیه این سند مالی نیستند. برخی از مهم‌ترین این سازمان‌ها به ترتیب زیر هستند:
شهرداری‌ها
سازمان‌های زیرمجموعه شهرداری
وزارت‌خانه‌ها
شرکت‌های تعاونی دانش‌آموزی و دانشجویان
سازمان‌هایی که از بودجه عمومی دولت استفاده می‌کنند
همچنین بعضی از افراد حقیقی مانند کارگران، عشایر، صیادان و… هم معاف از پرداخت مالیات هستند.
نحوه تنظیم اظهارنامه مالیاتی
همان‌طور که اشاره کردیم، در حال حاضر تهیه اظهارنامه مالیاتی از طریق سایت سازمان امور مالیاتی به نشانی tax.gov.ir انجام می‌شود. الکترونیکی شدن فرایند ثبت و ارسال این سند مالی باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه مودیان مالیاتی شده است. با این حال باید در مرحله اول در این سامانه ثبت‌نام کرد. برای ثبت‌نام در سامانه امور مالیاتی کشور باید گام‌های زیر را برداشت:
همکاران واحد مشاوره فروش جهت ارائه خدمات مشاوره درحوزه‌های مختلف نرم‌افزاری آمادگی دارند.
پیش‌ثبت‌نام در سامانه با کد اقتصادی
دریافت کد رهگیری
تأیید کردن اطلاعات واردشده در مرحله پیش ثبت‌نام
دریافت نامه‌ای شامل اطلاعات کاربری که از طریق اداره پست ارسال می‌شود
ثبت‌نام با کد اقتصادی
تأیید اطلاعات درج‌شده در مرحله قبلی
دریافت اظهارنامه مالیاتی به صورت الکترونیک
پر کردن این اظهارنامه به صورت آنلاین
ارسال آنلاین اظهارنامه و دریافت کد رهگیری
انتظار برای بررسی مدارک توسط کارشناسان مربوطه
اعلام مبلغ مالیات توسط کارشناسان مذکور
دریافت آنلاین قبض پرداخت مالیات
پرداخت قبض مذکور
تفاوت اظهارنامه افراد حقیقی و حقوقی
بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تفاوت اظهارنامه مالیاتی افراد حقیقی و حقوقی در اطلاعاتی است که باید در زمان ثبت‌نام در سایت امور مالیاتی کشور وارد کنند. در صورتی که به عنوان یک شخص حقیقی در این سامانه ثبت‌نام می‌کنید، به اطلاعات شخصی مانند کد ملی نیاز پیدا خواهید کرد. این در حالی است که برای ثبت‌نام افراد حقوقی در این سامانه به اطلاعاتی مانند:
اطلاعات تمام شرکا
اطلاعات تمام سهامداران
تعداد سهام منتشرشده
ترازنامه
صورت‌حساب سود و زیان
کد اقتصادی
و مدارکی از این دست نیاز خواهید داشت. باقی مراحل که شامل تکمیل اظهارنامه مالیاتی به صورت سالانه و پرداخت مالیات است، تقریباً مشابه هم هستند.
مدارک مورد نیاز برای تهیه اظهارنامه چیست؟
در حالت کلی برای تهیه و تکمیل اظهارنامه مالیاتی باید مدارک زیر را به همراه داشت:
مجوزهایی مانند پروانه کسب و…
اساس‌نامه، روزنامه رسمی، شرکت نامه و سایر مدارک سازمان
تصویر اجاره‌نامه یا سند مالکیت مربوط به محلی که شرکت آنجا واقع شده است
تصویر کارت ملی و شناسنامه تمامی شرکا، اعضای هیئت‌مدیره، صاحبان امضا و…
تصویر گواهی‌نامه ترازنامه
اصل صورت سود و زیان
اعلام مبلغ کل فروش و درآمد شخص حقیقی یا حقوقی
گواهی‌های گردش حساب سازمان ممهور به مهر شرکت
تمام قراردادهای شرکت
مانده کل سود و زیان دوره قبل و گردش حساب تعدیلات سنواتی
اعلام شماره ثبت دفاتر قانونی و کد رهگیری آن‌ها
مدارک مربوط به مالیات‌های پرداخت شده
کارت بازرگانی
نام کاربری، رمز عبور، کد مالیاتی، کد رهگیری مربوط به مراحل پیش‌ثبت‌نام برای ارسال اظهارنامه
گواهی‌نامه حساب‌های سازمان در سال‌های قبل
مدارک پرداخت بیمه
این مدارک، از الزامات همیشگی برای ارسال اظهارنامه مالیاتی محسوب می‌شوند. گاهی اوقات اداره مالیات، مدارک دیگری را نیز طلب می‌کند که مودیان مالیاتی باید در اسرع وقت برای ارائه آن‌ها به کارشناسان مربوطه اقدام کنند. توجه کنید که هنگام جمع‌آوری مدارک و ارسال آن‌ها، نهایت دقت را به کار بگیرید، چرا که هرگونه مغایرتی می‌تواند باعث ایجاد مشکلات متعدد و رد شدن اظهارنامه مالیاتی شود.
نکته: تا یک ماه پس از ارائه اظهارنامه مالیاتی، می‌توان برای اصلاح این سند مالی اقدام کرد. با این حال بهتر است پیش از ارسال اظهارنامه و مدارک مربوطه برای صحت‌سنجی آن‌ها اقدام کنید. لازم به ذکر است پس از ارائه اظهارنامه تا 12 ماه زمان برای بررسی آن‌ها وجود دارد.
جریمه نپرداختن مالیات چقدر است؟
همان‌طور که اشاره کردیم، اگر یک فرد حقیقی یا حقوقی برای تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات اقدام نکند، مشمول جریمه می‌شود. این جریمه معمولاً تا 30 درصد مبلغ مالیات پرداخت نشده است. لازم به ذکر است که این جریمه قابل بخشش نیست و فرد، ملزم به پرداخت آن خواهد بود.
بهتر است بدانید، سازمان‌هایی که در یک سال مالی هیچ‌گونه فعالیت اقتصادی نداشته‌اند هم باید برای تسلیم اظهارنامه اقدام کنند. در این شرایط، مشمول جریمه پرداخت نکردن مالیات نخواهند شد. در غیر این صورت (با ارسال نکردن اظهارنامه) خلاف مقررات عمل کرده‌اند و مشمول جریمه مذکور می‌شوند.
سخن پایانی
پرداخت مالیات یکی از اصول مالی اساسی و مهم در هر کشوری است. در ایران تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی یکی از گام‌های ابتدایی پرداخت مالیات محسوب می‌شود. اظهارنامه، یک سند مالی است که فعالیت‌های اقتصادی یک سازمان را در یک سال مالی نشان می‌دهد. کارشناسان اداره مالیات با توجه به این سند مالی، میزان مالیات تعلق گرفته به هر سازمان را مشخص می‌کنند. به همین دلیل باید این سند با دقت کامل تکمیل و ارسال شود. توجه کنید که ارسال نکردن این سند به اداره مالیات به معنای تخطی از قوانین است و فرد متخطی مشمول پرداخت جریمه خواهد شد.
فرایند تکمیل و ارسال اظهارنامه نیازمند دقت و توجه زیادی است، چرا که مدارک ارسالی توسط سازمان‌ها، با دقت زیادی توسط کارشاسان اداره مالیات بررسی می‌شوند. به همین دلیل بهتر است افراد متبحر و مجرب برای پر کردن این فرم اقدام کنند. به این ترتیب از ایجاد هرگونه مشکل احتمالی جلوگیری خواهد شد.
